فتق برشی یا انسزیونال (incisional) برآمدگی بافتی است که در محل زخم جراحی در حال بهبودی، ایجاد می‌شود و میزان بروز آن تا 20 درصد می‌باشد. این عارضه با بیرون زدگی روده یا چربی از طریق ناحیه ضعیف شده در دیواره شکم، به طور معمول در محل برش جراحی قبلی، مشخص می‌شود. مدیریت فتق برشی می‌تواند پیچیده باشد و شامل تکنیک‌ها و روش‌های مختلف جراحی است.
فتق برشی یا همان فتق انسیزیونال چیست؟
تقریباً 20 درصد از عمل‌های جراحی در منطقه شکمی با خطر فتق برشی پس از عمل روبه‌رو هستند و حدوداً 20 درصد از افرادی که عمل جراحی شکمی انجام می‌دهند، با فتق برشی روبرو می‌شوند. فتق برشی یا انسیزیونال در ناحیه‌ای از برش جراحی یا منطقه نزدیک آن اتفاق می‌افتد که از آن روده، اندام یا بافت‌های دیگر بیرون می‌زنند. در این شرایط فرد باید فورا به پزشک مراجعه کرده تا پس از بررسی علت، فرایند درمان آغاز شود.
از نظر عوامل خطرساز، نشان داده شده است که چاقی تاثیر قابل توجهی بر بروز فتق برشی دارد. تجزیه و تحلیل داده ملی فرانسه نشان داد که چاقی با نرخ بالاتری از ترمیم فتق برش پس از لاپاراتومی مرتبط است. به این ترتیب استفاده از انواع راه‌های درمان چاقی برای افرادی که به چاقی مبتلا هستند و قصد جراحی در ناحیه شکم را دارند توصیه می‌شود.
شایع ترین علت فتق برشی چیست؟
فتق انسزیونال معمولاً به دلیل فشار زیادی که بر برش جراحی یا نزدیک آن وارد می‌شود، اتفاق می‌افتد. وقوع فتق برشی یا فتق انسیزیونال ممکن است به دلیل ضعف در محل برش جراحی یا به دلیل تضعیف عضلات در اطراف برش باشد که باعث می‌شود بافت‌ها یا اندام‌های داخلی به بیرون بیایند.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث وقوع فتق برشی شوند. افرادی که بعد از عمل جراحی فعالیت بدنی زیادی دارند، وزن زیادی اضافه می‌کنند، باردار می‌شوند، خطر ابتلا به فتق برشی را افزایش می‌دهند. فتق‌های برشی معمولاً در بازه سه تا شش ماه پس از عمل جراحی رخ می‌دهند، اما ممکن است در هر زمان دیگری هم اتفاق افتند.
ضمنا مطالعات نشان داده است که جراحی لاپاراسکوپی به دلیل وجود برش‌های کمتر که از جمله مهم‌ترین تفاوت لاپاراتومی و لاپاراسکوپی به حساب می‌آید، با خطر کمتر عود فتق و مدت کوتاه‌تر بستری شدن در بیمارستان، مرتبط است.
فتق انسزیونال چه علائمی دارد؟
فتق برشی معمولاً با علائمی مانند یک برآمدگی یا توده در ناحیه برش جراحی یا نزدیک آن همراه است که وقتی به عضلات فشار می آید، مثلاً هنگام ایستادن، بلند کردن چیزی یا سرفه، بیشتر مشخص می‌شود.
علاوه بر این برآمدگی قابل مشاهده، فتق برشی ممکن است علائم دیگری نیز ایجاد کند، از جمله:
- تهوع و استفراغ
- تب
- سوزش یا درد در نزدیکی فتق
- درد و ناراحتی شکمی، به ویژه در اطراف فتق
- ضربان قلب سریعتر از حد معمول
- یبوست
- اسهال
- مدفوع باریک
تفاوت بین فتق و فتق برشی چیست؟
فتق به معنای بروز یک وضعیت پاتولوژیک است که در آن، بافت‌های داخلی بدن مانند روده‌ها یا بافت‌های دیگر به طور ناگهانی یا تدریجی از محیط طبیعی خود خارج می‌شوند و به صورت یک برآمدگی در ناحیه‌ای از بدن قرار می‌گیرند که معمولاً نباید این‌گونه باشد. این وضعیت ممکن است به دلیل ضعف یا شکستگی عضلات و بافت‌های اطراف ایجاد شود.
فتق انسزیونال نیز یک نوع ویژه از فتق است که ناشی از عمل جراحی روی بدن ایجاد می‌شود. زمانی که در یک عمل جراحی بر روی بدن، برشی ایجاد می‌شود و بافت‌های داخلی مانند روده‌ها از محل برش به بیرون می‌آیند، این وضعیت به عنوان فتق برشی یا انسزیونال شناخته می‌شود. به عبارت دیگر، فتق برشی یک نوع خاص از فتق است که نتیجه برش جراحی است و در ناحیه برش یا نزدیک آن اتفاق می‌افتد.
راه‌های درمان فتق برشی چیست؟
با توجه به وضعیت فرد، پزشک درمان خاصی را پیشنهاد خواهد کرد. معمولا درمان با دو روش جراحی انجام خواهد شد که در ادامه هر یک را به تفکیک توضیح خواهیم داد.
جراحی باز
در روش جراحی باز یا هرنیورافی (herniorrhaphy) پزشک یک برش را در شکم و بالای فتق ایجاد می‌کند. سپس روده‌های بیرون زده به داخل شکم باز گردانده شده و در جای خود قرار می‌گیرند. در این حالت جراح با روش‌های مخصوص دیوار عضله را تقویت و سفت می‌کند.
لاپاراسکوپی
لاپاراسکوپی یک روش جدید تر و جایگزین جراحی باز است. در این روش جراح چند برش کوچک بر روی شکم ایجاد می‌کند و لوله‌ای به نام لاپاراسکوپ به همراه دوربین وارد بدن می‌شود به صورتی که داخل بدن از طریق مانیتور قابل مشاهده است. در نهایت بهترین جراح لاپاراسکوپی در تهران با استفاده از این روش به ترمیم بافت می‌پردازد.
راه‌های پیشگیری از فتق برشی
جلوگیری از فتق برشی برای افرادی که با اضافه وزن دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌تواند با مدیریت و درمان چاقی اتفاق بیفتد. جالب است بدانید افرادی که دارای شاخص توده بدنی بالایی هستند، از جراحی چاقی به عنوان یکی از راه‌های درمان اضافه وزن استفاده می‌کند.
خلاصه و نتیجه‌گیری
در این مقاله فتق برشی یا همان فتق انسزیونال را به طور کامل بررسی کردیم. چنانچه علائم مرتبط با فتق بشی را بعد از جراحی در خود مشاهده کردید حتما برای پیشگیری از این مشکل، موارد ذکر شده را رعایت کنید و برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
